İklim Değişikliği, Hayvanlardan Bulaşan Hastalıkların Yayılma Riskini Artırıyor

Son dönemde yapılan bir araştırma, iklim değişikliğinin hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların yayılma olasılığını ciddi şekilde artırabileceğini ortaya koydu. 12 Aralık 2025 tarihinde yayımlanan bu çalışma, yüzlerce bilimsel veriyi inceleyerek 53 zoonotik hastalığın iklimle olan ilişkisini detaylandırdı. Araştırma, sıcaklık, yağış ve nem gibi iklim değişkenlerinin, hastalıkların yayılma dinamiklerini nasıl etkileyebileceğini gözler önüne serdi. Bu bağlamda, iklim değişikliğinin sadece çevresel değil, aynı zamanda sağlık alanında da derin etkileri olduğu anlaşılmaktadır.

Araştırmada, toplamda 816 zoonotik hastalıktan yalnızca yaklaşık %6'sının iklim değişikliği ile ilgili etkilerinin bilimsel olarak incelendiği belirtilmektedir. Bu durum, mevcut bilgilerin sınırlı olduğunu ve iklim değişikliği ile zoonotik hastalıklar arasındaki ilişkiyi daha derinlemesine anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Özellikle sivrisinek, kene ve pire gibi vektörler tarafından yayılan hastalıkların riski üzerinde durulmuştur. İklim değişikliği, bu canlıların habitatlarını dönüştürerek insanlarla olan etkileşimlerini artırabilir. Bu durum, zoonotik hastalıkların yayılma olasılığını yükseltiyor.

Geçmişte, iklim değişikliğinin etkileri birçok bilimsel çalışmada ele alınmıştı. Ancak bu araştırma, sıcaklık artışının hastalıkların yayılma riskini iki katına çıkarabileceğine dair somut veriler sunmaktadır. Örneğin, yüksek sıcaklıkların sivrisineklerin gelişimini hızlandırması ve kemirgen popülasyonlarının artmasına neden olması, bu tür hastalıkların yayılmasını kolaylaştırıyor. Araştırmanın yazarları, bu durumun veba gibi tarihi zoonotik hastalıkların yeniden canlanma potansiyeli taşıdığına dikkat çekiyor.

Zoonotik hastalıklar, hayvanlardan insanlara bulaşabilen enfeksiyonları içermektedir. Bunlar arasında HIV/AIDS, Ebola, Zika ve COVID-19 gibi ciddi sağlık tehditleri bulunmaktadır. İklim değişikliği, bu hastalıkların yayılma yollarını etkileyerek yeni salgınların ortaya çıkma olasılığını artırıyor. Uzmanlar, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirirken, zoonotik hastalıkların yayılma dinamiklerinin daha iyi anlaşılması gerektiğini vurguluyor. Sıcak hava koşulları, özellikle tropikal bölgelerde, hayvanlar ve insanlar arasındaki etkileşimi artırarak hastalıkların bulaşma olasılığını yükseltebilir. Bu durum, sağlık sistemlerinin yanı sıra, tarım ve gıda güvenliği üzerinde de derin etkiler yaratabilir.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde benzer araştırmalar, iklim değişikliğinin etkilerini gözler önüne seriyor. Örneğin, Afrika ve Asya’da, sıcaklık artışlarının sivrisinek kaynaklı hastalıkların yayılmasını artırdığına dair çok sayıda veri bulunuyor. Sıcak iklimler, sivrisineklerin üremesi için elverişli ortamlar sunarken, insan nüfusunun bu alanlarda yoğunlaşması, hastalıkların yayılma ihtimalini artırmaktadır. Bu durum, dünya genelinde zoonotik hastalıkların artışı ile bağlantılı olarak ele alındığında, uluslararası sağlık politikalarının yeniden gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.

İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri yalnızca hastalıkların yayılmasıyla sınırlı değildir. Uzmanlar, bu durumun gıda güvenliği, su kaynakları ve genel yaşam kalitesi üzerinde de önemli sonuçlar doğurabileceğini belirtmektedir. Sıcak hava dalgaları ve aşırı hava olayları, tarım ürünlerinin verimliliğini düşürmekte ve bu da gıda krizlerine yol açabilmektedir. Bu bağlamda, zoonotik hastalıkların yayılması ile gıda güvenliği arasındaki bağlantının daha fazla araştırılması gerekmektedir.

Gelecekte, iklim değişikliğinin etkilerinin daha iyi anlaşılması, zoonotik hastalıkların kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynayabilir. Araştırmalar, sağlık politikalarının iklim verileriyle entegre edilmesinin önemini vurgulamaktadır. Böylece, hastalıkların yayılma potansiyeli azaltılabilir ve sağlık sistemlerinin bu tür tehditlere karşı daha dirençli hale gelmesi sağlanabilir. Ayrıca, toplumların iklim değişikliği ile ilgili farkındalık düzeyinin artırılması, bireylerin sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmelerine ve hastalıklara karşı daha dirençli olmalarına yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, iklim değişikliği yalnızca çevresel değil, aynı zamanda sağlık açısından da önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Zoonotik hastalıkların yayılma riskinin artması, insanların ve hayvanların sağlıklarını tehdit ederken, küresel olarak alınacak önlemlerin önemini artırmaktadır. İklim değişikliği ile mücadele, sadece çevresel bir sorunu çözmek değil, aynı zamanda halk sağlığını korumak için de kritik bir gereklilik haline gelmiştir. Bu bağlamda, hem bireylerin hem de devletlerin iklim değişikliği ile mücadele konusundaki çabalarını artırması gerekmektedir. Sağlık politikaları, iklim değişikliği ile entegre bir şekilde oluşturulmalı ve toplumsal farkındalık artırılarak, bu tehditlerle başa çıkma kapasitemiz güçlendirilmelidir.