Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 23 Ekim 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmelik ile doğal gaz piyasasında lisans yönetmeliğinde önemli değişiklikler gerçekleştirdi. Bu değişiklikler, doğal gazın sıvılaştırılması, sıvılaştırma tesisleri, yüzen LNG terminalleri (FSRU) ve günlük referans fiyatı (GRF) gibi kavramların düzenlenmesini içeriyor. EPDK’nın bu adımı, doğal gaz sektöründeki rekabeti artırmayı ve piyasa düzenini iyileştirmeyi amaçlıyor.

Yeni yönetmelikte, ithalat lisans başvuruları için önemli düzenlemeler de yer alıyor. Bu bağlamda, ithalat sözleşmelerinde her yıl için ithal edilecek doğal gaz miktarları, sözleşme süreleri ve teslim noktaları gibi detayların belirtilmesi gerekecek. Bu durum, piyasanın şeffaflığını artıracak ve ithalat süreçlerini daha sistematik hale getirecek.

Ayrıca, sıvılaştırma lisansı başvuruları için Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği uyarınca Genelkurmay Başkanlığı'ndan görüş alınması zorunlu hale getirildi. Bu uygulama, güvenlik ve stratejik öneme sahip bölgelerde doğal gaz tesislerinin kurulması sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli bir unsur olarak öne çıkıyor. Olumsuz görüş alınması durumunda ise lisans başvuruları Kurul kararıyla reddedilecek.

EPDK, doğal gaz piyasasında rekabet ortamının oluşturulması amacıyla ithalat lisansı sahiplerinin organize toptan doğal gaz satış piyasasını kullanmasını zorunlu hale getirebilecek. Bu durum, piyasa oyuncularının birbirleriyle daha etkin bir şekilde rekabet etmesini sağlayarak, fiyatların daha dengeli bir şekilde belirlenmesine katkı sunabilir.

Türkiye, doğal gaz piyasasında önemli bir geçiş sürecinden geçiyor. Ülkenin enerji ihtiyacının büyük bir kısmı doğal gazdan karşılanıyor ve bu nedenle piyasa düzenlemeleri büyük bir önem taşıyor. EPDK'nın daha önceki yönetmeliklerinde de benzer düzenlemelere yer verilmişti, ancak mevcut değişiklikler, piyasanın daha dinamik ve rekabetçi bir hale gelmesini hedefliyor. Türkiye’nin enerji politikaları, Avrupa Birliği standartları ile uyumlu hale getirilerek, yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmeyi amaçlıyor.

EPDK'nın yeni düzenlemeleri ile birlikte, Türkiye'nin doğal gaz ithalatı 2022 yılında yaklaşık 50 milyar metreküp olarak gerçekleşti. Bu rakam, ülkenin toplam enerji tüketiminin %30’unu oluşturuyor. Doğal gazın önemi, hem sanayi hem de konutlarda enerji kaynağı olarak kullanılmasından kaynaklanıyor. Yeni düzenlemeler, ithalatın daha verimli bir şekilde yönetilmesine katkı sağlayacak.

Enerji uzmanları, EPDK'nın yeni düzenlemelerinin doğal gaz piyasasında önemli bir dönüşüm yaratabileceğini belirtiyor. Uzmanlar, "Bu tür düzenlemeler genellikle piyasa etkinliğini artırmakta ve fiyatların daha rekabetçi bir şekilde belirlenmesini sağlamaktadır" şeklinde görüş bildiriyor. Ayrıca, düzenlemelerin geçiş sürecinde bazı zorluklar doğurabileceği, ancak uzun vadede piyasanın sağlığı açısından olumlu sonuçlar doğuracağı öngörülüyor.

Dünyada birçok ülke, doğal gaz piyasalarını düzenlemek için benzer mekanizmalar geliştirmiştir. Örneğin, ABD'de doğal gaz piyasası daha serbest bir yapıya sahipken, Avrupa’da, özellikle de Almanya’da düzenlemeler daha katı. Türkiye'nin yeni düzenlemeleri, Avrupa'daki uygulamalarla benzerlik gösteriyor, ancak yerel dinamikler ve güvenlik endişeleri nedeniyle bazı farklılıklar da barındırıyor.

Yeni düzenlemelere yönelik sektörden çeşitli tepkiler gelmekte. Bazı sektör temsilcileri, düzenlemelerin piyasa için olumlu bir adım olduğunu belirtirken, diğerleri ise uygulama aşamasında zorluklar yaşanabileceğini ifade ediyor. Bu nedenle, piyasa oyuncuları arasında bir adaptasyon süreci gerekliliği vurgulanıyor.

EPDK'nın gerçekleştirdiği bu düzenlemeler, Türkiye'nin doğal gaz piyasasında rekabetin artmasına ve piyasa yapısının güçlenmesine katkı sağlayabilir. Ancak, uygulama sürecinde dikkatli bir izleme ve değerlendirme gerekecek. Uzmanlar, düzenlemelerin etkilerini görmek için en az bir yıllık bir süreye ihtiyaç duyulacağını belirtiyor. Bu süreçte, piyasa dinamiklerinin nasıl şekilleneceği ve rekabetin ne yönde gelişeceği merakla bekleniyor.